Riviernatuur in uiterwaard De Lymen

Nu zie je nog veel akkerbouw en een klein gedeelte grasland. Over een jaar of drie is het de bedoeling dat er een vogelrijk natuurgebied met geulen, grote grazers, bloemrijke stukken en moeras is ingericht, waarna de natuur het verder zelf invult. De bedoeling is ook dat de waterplanten en – dieren die horen bij de Maas hier weer volop de ruimte krijgen. Bij wassend water zal het gebied gaan meestromen met de rivier, wat bijdraagt aan de hoogwaterveiligheid. Verder wil Natuurmonumenten het gebied openstellen voor wandelaars.  

MeerMaas

De plannen voor de inrichting zijn onderdeel van het programma MeerMaas van Natuurmonumenten. De Lymen wordt, bij realisatie, tevens toegevoegd aan het Gelders Natuur Netwerk en is daarmee een belangrijke ontbrekende schakel in het totale natuurnetwerk in de provincie Gelderland. Verder is het streven om in het stroomgebied van de Maas het waterleven te verbeteren volgens de Europese Kaderrichtlijn Water, een taak van Rijkswaterstaat.

In voorbereiding

Het project de Lymen is in voorbereiding en er ligt een voorlopig ontwerp. Er vinden allerlei onderzoeken plaats en er wordt met direct belanghebbenden, zoals vergunningverleners, omwonenden en gemeenten, gesproken om gezamenlijk tot een definitief ontwerp te komen.

Archeologisch onderzoek

In de afgelopen maanden is door de firma RAAP archeologisch onderzoek uitgevoerd. Door middel van boringen is in kaart gebracht of de uiterwaarden van De Lymen mogelijk belangrijke archeologische vondsten bevatten. Dat blijkt niet het geval te zijn.

Toch blijft in dit soort gebieden een toevalstreffer altijd mogelijk omdat de oevers van de rivier vroeger zijn gebruikt als stortplaats of verbrandingsplek voor diverse soorten afval of dierlijke resten. Mogelijk zijn er ook oude vaartuigen gezonken en daarom wordt het grondwerk met beperkte archeologische begeleiding uitgevoerd.

Natuurwaarden

Het bureau Natuurbalans - Limes Divergens heeft in april 2022 een Quick Scan naar de natuurwaarden (flora en fauna) in het gebied gedaan. Uit het onderzoek blijkt dat het grondwerk buiten het broedseizoen moet plaatsvinden om verstoring van broedsels te voorkomen. Uiteraard wordt daar rekening mee gehouden, als ook met de overige dieren die in het gebied voorkomen. Aannemers worden daar nadrukkelijk op geselecteerd en op gewezen.

Bodemkwaliteit

De laatste twee weken van oktober 2022 wordt door adviesbureau IDDS uit Noordwijk in opdracht van Natuurmonumenten bodemonderzoek verricht. Met de hand of kleine machines worden in het terrein, binnen- en buitendijks, boringen gemaakt en peilbuizen geplaatst. De bodemmonsters worden milieukundig onderzocht om de kleikwaliteit te bepalen en d.m.v. peilbuizen wordt de stand van het grondwater in kaart gebracht. 

Overig

Mogelijk volgt nog een beperkt aantal aanvullende onderzoeken of berekeningen. Dit hangt nauw samen met het definitief maken van het ontwerp van De Lymen en de eisen die de vergunningverleners, zoals bijvoorbeeld het Waterschap Rivierenland, aan de uitvoering van het ontwerp stellen. In ieder geval vindt er nog hydrologisch onderzoek plaats. Hierbij wordt door het plaatsen van peilbuizen zowel binnen- als buitendijks gemeten hoe de grondwaterstromingen lopen. Een eis van het Waterschap is dat er geen extra kwelwater onder de dijk door mag komen. Dit onderzoek wordt door hetzelfde bureau uitgevoerd dat het bodemonderzoek doet: IDDS uit Noordwijk. 

Het project draagt bij aan de waterstandsdaling, die gerealiseerd moet worden door Meanderende Maas. 

Toekomst

In De Lymen komt ruimte voor nevengeulen, ondiep water waar zonlicht de bodem kan bereiken, waar planten kunnen groeien en jonge vissen hun schuilplekken weer vinden. Deze geulen zijn ook een prachtig leefgebied voor de vele watervogels in ons land. Op de kleine slikkige eilandjes die er komen kunnen kluten en visdiefjes ongestoord broeden en vinden lepelaars een rustplek. Op droge hoge zandige delen langs de oever komt ruimte voor stroomdalgrasland. Typisch grasland voor de rivieren, veelal verdwenen door de ingrepen in het verleden. Met soorten als gele walstro, kruisdistel en wilde marjolein. Ook de ooibossen zijn in Nederland zeldzaam geworden, waar mogelijk geven we daar ook graag de ruimte aan, hoewel dat in zo’n smalle uiterwaard als De Lymen beperkt zal zijn. In de natte delen zal voornamelijk wilg gaan groeien en op de hogere delen kan ook een iep, eik of een zwarte populier zijn plek vinden. Wie weet biedt deze ooit ruimte aan een broedende zwarte ooievaar!

Vervolgtraject

De komende tijd vinden er gesprekken met vergunningverleners, gemeenten en omwonenden plaats. Samen met de uitkomsten van lopende, en nog in gang te zetten, onderzoeken wordt het definitief ontwerp gevormd. In 2023 staan de vergunningprocedures centraal en vervolgens vindt in 2024 en 2025 de uitvoering plaats. Eind 2025 moet de aanleg klaar zijn en kan de natuur haar gang gaan.

Informatie en contact

Natuurmonumenten is het aanspreekpunt en opdrachtgever voor de onderzoeks- en uitvoerende partijen. Project De Lymen komt in samenwerking met Rijkswaterstaat tot stand. Rijkswaterstaat is al geruime tijd bezig met het herstellen van het leefgebied van planten, vissen en kleine waterbeestjes die thuishoren in het rivierenlandschap. Zo ook bij de Maas. Dat gebeurt vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water. Met als uiteindelijk doel gezonde rivieren vol gevarieerd leven. 

Wil je meer weten? Download de pdf van de nieuwsbrief Nieuwe Natuur De Lymen of neem contact met ons op door een e-mail te sturen naar [email protected]