Een unieke wandeling over De Sprengenberg met legendes over de ontstaansgeschiedenis van dit fascinerende gebied. Via onze app Natuur Routes hoor je de geluidsfragmenten van Herman Pronk in het Nedersaksisch. Zo komen de sagen écht tot leven.
Erve De Pas is een plek waar natuur en cultuurhistorie samenkomen. In de authentieke herberg kun je heerlijk eten, in de oude potstal informeel vergaderen en in de voormalige varkensschuur naast de herberg bevindt zich de informatieschuur van Natuurmonumenten. Een ideaal vertrek- of eindpunt van een wandeling, fietstocht of excursie met de boswachter door natuurgebied De Sprengenberg.
Sprookjes, mythen en legenden over planten en dieren gaan al duizenden jaren van mond tot mond. Steeds net iets anders, aangepast aan de heersende cultuur en met een extraatje van de verteller waardoor het net levende verhalen zijn. De ervaring leert dat voor veel mensen een plant of dier meer gaat leven als ze figureren in een sprookje, een sage of een anekdote. Een goede natuursage zorgt ervoor dat de mensen zich verwonderen, beter kijken of luisteren. Natuurmonumenten heeft samen met Girbe Buist, Hennie Bouwhuis en Els Baars (natuurverhalen.nl) op De Sprengenberg een Natuursagenroute ontwikkeld. Bij de meest kenmerkende natuurobjecten hoor je de natuurverhalen.
De vleermuizen zijn ontstaan doordat de duivel misbruik heeft gemaakt van de goedheid van de zwaluw. Op een zomeravond zat een zwaluwvrouw te broeden op haar eieren, toen een muisje zijn kop door de opening van het nest stak en vroeg of hij die nacht in het nest mocht overnachten. Dat vond de zwaluw goed op voorwaarde dat de muis de eieren warm zou houden als zij op muggenjacht ging. Na een paar dagen was de muis verdwenen. Toen niet lang daarna de eieren uitkwamen bleken dat het geen gewone zwaluwen waren: ze waren bedekt met haren, hadden kleine oortjes, een spits snuitje met snorharen en tandjes in plaats van een snavel. Het leken wel muizen met vleugels. De moeder snelde ontdaan naar haar soortgenoten en riep vertwijfeld uit: "er zijn vier monsters uit mijn eieren gekropen. Die muis moet de duivel zijn geweest! De zwaluwkoningin werd erbij gehaald en die bepaalde dat deze misbaksels geen zwaluw mochten heten. Ook veroordeelde zij deze dieren tot een leven in het donker, zodat niemand ze zou zien. Daarnaast verbood de koningin de huiszwaluwen voortaan in schoorstenen te leven, want daar konden muizen in klimmen. In het vervolg zouden zij hun nesten onder dakranden bouwen en tegen een rechte muur geplakt, zodat geen muis er ooit in zou klimmen. Vanaf die tijd leven huiszwaluwen en vleermuizen totaal gescheiden van elkaar.
3. Waarom de jeneverbes zo geneeskrachtig is
Het was op hun vlucht naar Egypte, dat Maria, Jozef en Jezus bijna achterhaald waren door de wrede soldaten van Herodes. Maria vluchtte in het kreupelhout en smeekte de planten om bescherming. De brem werd stijf en waar Maria langs kwam daar trachtte ze door hard te kraken de aandacht daarop te vestigen. Maria vluchtte verder en liep wanhopig door een vlasveldje naar de struiken, die daarachter stonden. Het vlas hield zich stijf en strak waar ze gegaan was en daar bleef een duidelijk spoor achter. Maar aan de rand van het veld daar stonden de jeneverbesstruiken en vol erbarmen openden zij hun takken en boden de uitgeputte mensen een schuilplaats. Nauwelijks waren Maria met Jezus en Jozef naar binnen gevlucht of zij bogen hun takken over hen heen en de soldaten van Herodes draafden in wilde vaart de struiken voorbij, niet vermoedend dat hun kostbare prooi in die struiken verborgen was. Uit dankbaarheid zegende Maria ze en werden ze een toevlucht en bescherming voor alle mensen. De brem vervloekte zij echter en die bleef bij het minste of geringste kraken. Met het tere vlas had Maria medelijden en vanwege van zijn tengerheid vergaf zij het.
